فرزندپروری بر اساس نظریه انضباط مثبت: بررسی تکنیک‌ها و مزایا
آلفرد آدلر، بنیان‌گذار روانشناسی فردی، نظریه انضباط مثبت را در دهه ۱۹۲۰ معرفی کرد. بر اساس این نظریه، تنبیه و پاداش در دراز مدت کارآمد نیستند و تاثیر منفی روی توانایی خودتنظیمی، انگیزه‌های ذاتی و کیفیت روابط کودک با والدین خود می‌گذارند.
آلدر معتقد بود ریشه تمامی رفتارها (حتی رفتارهای نادرست) نیاز بنیادی انسان به تجربه کردن حس تعلق و مهم بودن است.
بر این اساس، رفتار نادرست معمولا نشان می‌دهد که فرد باور نادرستی در مورد نحوه برطرف کردن این نیازها دارد.
فرزندپروری مثبت چیست؟
در دهه ۱۹۸۰، دکتر جین نلسون بر اساس نظریه انضباط مثبت آدلر، مدل فرزندپروری مثبت را توسعه داد. مدل فرزندپروری مثبت بر پایه این فرض شکل گرفته است که هر کودکی با نیت مثبت و میل به انجام دادن کار درست متولد می‌شود.
بنابراین، والدین به جای تنبیه اشتباهات گذشته، باید روی سوق دادن کودک به رفتار درست در آینده تمرکز کنند.
شاید به اشتباه فکر کنید که منظور از فرزندپروری مثبت تنبیه کردن رفتار نادرست به شیوه مثبت است. در این مدل، تنبیه به طور کامل حذف شده است و در عوض روی تشویق و رسیدگی به نیازهای اساسی کودک تاکید می‌شود.
مفاهیم اصلی مدل فرزندپروری مثبت عبارتند از:
- احترام متقابل
- شناسایی دلیل رفتار نادرست
- ارتباط موثر و مهارت‌های حل مشکل
- تمرکز روی راه‌حل به جای تنبیه
- تشویق به جای تمجید
تکنیکهای فرزندپروری مثبت
یکی از مهم‌ترین چالشهای پیش روی والدین انتخاب یک رویکرد تربیتی مناسب و پایبندی به آن است.
اگر قصد دارید مدل فرزندپروری مثبت را امتحان کنید، تکنیک‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم یک نقطه شروع عالی هستند و تاثیرات این شیوه تربیتی را در کوتاه‌ترین زمان به شما نشان می‌دهند.
ریشه مشکل را پیدا کنید
تمامی متخصصان فرزندپروری مثبت بر این باور هستند که همیشه چیزی باعث تشویق کودک به رفتار مخرب یا منفی می‌کند. نکته مهم این است که رفتار نادرست کودک یک نشانه است و چالش بزرگ پیش روی شما پیدا کردن ریشه و منشاء آن است.
بنابراین، وقتی با رفتار نادرست روبرو می‌شوید، مثل یک کارآگاه عمل کنید و از خودتان بپرسید: هدف کودک من از این رفتار چیست و سعی می‌کند چه چیزی را نشان دهد؟
وقتی علت یک رفتار نادرست را پیدا کنید، به راحتی می‌توانید از تکرار آن در آینده پیشگیری کنید.
تربیت را جایگزین تنبیه کنید
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های تکنیکهای فرزندپروری مثبت با سایر روش‌ها تمرکز روی تربیت و اجتناب از تنبیه است.
تربیت به معنی آموزش دادن با استفاده از راهنمایی و تکرار است. آموزش بدون سرزنش، تحقیر یا تنبیه کردن باعث نهادینه شدن رفتارهای درست می‌شود. به عبارت دیگر، رفتار درست کودک به خاطر ترس از مجازات نخواهد بود.
گاهی رفتار نادرست را نادیده بگیرید
کودکان گاهی از رفتار نادرست برای جلب توجه کردن استفاده می‌کنند.
در این شرایط، نادیده گرفتن رفتار منفی به کودک نشان می‌دهد که با این روش به هدف خود نمی‌رسد و انگیزه او برای تکرار این رفتار را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، یک روش خوب دیگر برای متوقف کردن این رفتارهای نادرست پرت کردن حواس کودک با یک فعالیت دیگر است.
به کودک حق انتخاب دهید
اگر به جای دستور دادن به کودک‌تان به او حق انتخاب دهید، کمتر احتمال دارد گرفتار مبارزه قدرت شوید. حق انتخاب باعث می‌شود کودک حالت دفاعی به خود نگیرد و احساس قدرت کند. علاوه بر این، بزرگ‌ترین مزیت این تکنیک تقویت حس استقلال کودک بدون کمرنگ شدن قدرت و کنترل والدین است.
گزینه‌هایی را که به کودک‌تان پیشنهاد می‌دهید با دقت انتخاب کنید زیرا باید به انتخاب او احترام بگذارید.
رفتار درست را با یک کلمه خاص یادآوری کنید
به جای جملات دستوری مثل «غذایت را بخور» یا «لباست را بپوش»، فقط یک کلمه را با لحن معمولی بیان کنید: غذا. لباس.
این یادآوری ملایم باعث می‌شود کودک حالت دفاعی به خود نگیرد و بلافاصله رفتار درست را به خاطر بیاورد. فراموش نکنید گوشزد کردن مداوم اشتباهات و نشان دادن رفتار درست نه تنها انرژی شما را تخلیه می‌کند، بلکه کودک‌تان را نیز خسته خواهد کرد.
بنابراین، می‌توانید بعضی از رفتارهای نادرست جزئی را نادیده بگیرید و در صورت امکان از یک روش دیگر برای جلوگیری از تکرار آن استفاده کنید (برای مثال، یک وسیله را از دسترس کودک خارج کنید).
مزایای فرزندپروری مثبت
مطالعات زیادی مزایای استفاده از روش تربیت مثبت در فرزندپروری را اثبات کرده‌اند. در این روش، وقتی رفتار نادرستی از فرزندتان سر می‌زند، به جای تنبیه کردن باید روی توسعه دادن رفتار درست تمرکز کنید.
رابطه بین کودک و والدین را تقویت می‌کند
مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که تعامل منفی یا خشن با والدین خود دارند، بیشتر احتمال دارد در بزرگسالی دچار مشکلات روانی شوند.
تعامل مثبت حاصل از این شیوه تربیتی باعث افزایش اعتماد متقابل و در نتیجه بهبود رابطه بین کودک و والدین می‌شود.
این رابطه قوی‌تر به نوبه خود باعث خواهد شد کودک با والدین خود احساس راحتی کند و حتی در دوران بلوغ مشکلات و سوالات خود را با نن‌آنآن‌ها در میان بگذارد.
ارتباط موثر ایجاد می‌کند
ارتباط یکی از عناصر اصلی فرزندپروری مثبت است. در حقیقت، یکی از اهداف اصلی این روش پیدا کردن راهی برای برقرار کردن یک ارتباط مثبت و عمل‌گرا است.
توسعه مهارت‌های ارتباطی از دوران کودکی شروع می‌شود. به عبارت دیگر، لحن حرف زدن، برقرار کردن تماس چشمی و فیزیکی به والدین کمک می‌کند ارتباط موثرتری با کودک خود برقرار کنند.
اعتماد به نفس کودک را افزایش می‌دهد
رویکرد فرزندپروری مثبت مستقل بودن را آموزش می‌دهد و موجب افزایش اعتماد به نفس می‌شود، زیرا کودک در توسعه رفتاری خود مشارکت فعال دارد.
علاوه بر این، تمرکز روی تشویق و بهبود عملکرد به جای تنبیه و نادیده گرفتن رفتاری منفی باعث ایجاد نگرش مثبت به زندگی در کودک می‌شود. به بیان دیگر، کودک اشتباهات خود را فرصتی برای بهتر شدن در نظر می‌گیرد.
سخن پایانی
فرزندپروری مبتنی بر انضباط مثبت یک شیوه تربیتی مناسب برای والدینی است که به روش‌های سنتی تنبیه اعتقاد ندارند.
در مدل فرزندپروری مثبت پاداش و تنبیه با هدایت کردن، گوش دادن فعال و تشویق کردن رفتارهای درست جایگزین شده‌اند. به عبارت دیگر، هدف اصلی این مدل توسعه یک قطب‌نمای اخلاقی در کودک به منظور تشخیص دادن رفتارهای درست است.
کودکانی که بر اساس این مدل تربیت می‌شوند مهارت‌های اجتماعی و عاطفی بیشتری توسعه می‌دهند و خودکنترلی را یاد می‌گیرند. در نتیجه، این کودکان در آینده به بزرگسالانی تبدیل می‌شوند که می‌توانند به راحتی بر موانع و چالشهای مختلف زندگی غلبه کنند.
برای اطلاعات بیشتر در ارتباط با فرزندپروری می‌توانید به خدمات مشاوره فرزندپروری کلینیک دکتر آذر متین مراجعه فرمایید.
منابع :
https://www.positivediscipline.com/articles/how-positive-discipline-different
https://www.rsgc.on.ca/news-detail?pk=998751&fromId=248258
https://www.parentingforbrain.com/what-is-positive-parenting/
https://www.positivediscipline.com/about-positive-discipline
https://www.mother.ly/child/positive-parenting-and-discipline
https://www.positiveparentingsolutions.com/parenting/positive-parenting-techniques
https://afineparent.com/be-positive/positive-discipline.html
