شفقت ورزی به خود یعنی در مواجهه با احساسات منفی یا شکست با خودتان مهربان باشید و به عنوان یکی از مهارت‌های بسیار مهم شناخته می‌شود.
این مهارت نه تنها استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد، بلکه توانایی کنار آمدن با مشکلات زندگی را تقویت می‌کند و در نتیجه با سلامت روانی بیشتر نیز در ارتباط است.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهند شفقت ورزی به خود یک عامل پیش بینی‌کننده قوی انگیزه است و منجر به افزایش اعتماد به نفس و کاهش ترس از شکست می‌شود.
متاسفانه، معمولا به اشتباه فکر می‌کنیم خود انتقادی و خود سرزنشی در مقایسه با شفقت ورزی به خود رویکردهای موثرتری برای بهبود فردی و دستیابی به موفقیت هستند.
برای مثال، بیشتر افراد معتقد هستند شفقت ورزی به خود در نهایت به خودشیفتگی و پایین آمدن استانداردها منجر می‌شود و جلوی پیشرفت فردی را می‌گیرد.
با وجود این، نتیجه تحقیقات مشخص می‌کند خود انتقادی شدید دلسردی به وجود می‌آورد و انگیزه و احتمال تلاش بیشتر برای رسیدن به موفقیت را کاهش می‌دهد.
بنابراین، توسعه و تقویت شفقت ورزی به خود اهمیت زیادی برای بهبود کیفیت زندگی و بهزیستی دارد. نکته مهم این است که این مهارت فقط برای بزرگسالان نیست، بلکه کودکان و نوجوانان نیز می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
مزایای آموزش شفقت ورزی به خود به کودکان
کودکان و نوجوانان معمولا از ظاهر، توانایی‌ها، عملکرد تحصیلی، میزان محبوبیت و سایر ویژگی‌های شخصیتی خود انتقاد می‌کنند.
کودکانی که مهارت شفقت ورزی به خود را یاد می‌گیرند کمتر به دلیل خود انتقادی و خود سرزنشی آسیب می‌بینند و به بزرگسالانی توانمند و با اخلاق مهربان تبدیل می‌شوند.
آموزش شفقت ورزی به خود از سن پایین مزایای زیادی به همراه دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- مهربان‌تر شدن نسبت به دیگران
- افزایش اعتماد به نفس
- انعطاف‌پذیری در برابر چالش‌های زندگی
- توانایی بهتر مقابله با مشکلات
- حسادت کمتر به دیگران
پنج روش آموزش شفقت ورزی به خود به کودکان
با توجه به اهمیت و مزایای توسعه مهارت شفقت ورزی به خود در کودکان، ۵ روش آموزش شفقت ورزی به خود را بررسی می‌کنیم.
1.الگو باشید.
کودکان هر چیزی را که می‌بینند یا می‌شنوند، تکرار می‌کنند. به همین علت باید مراقب رفتارها و واکنش‌های خود در برابر مشکلات و چالش‌های زندگی باشید.
آیا مدام از ظاهر خود انتقاد می‌کنید؟ آیا به دلیل مشکلات کاری خود را سرزنش می‌کنید؟ آیا به خاطر خستگی یا اشتباه کردن خود انتقادی را در پیش می‌گیرید؟
در چنین شرایطی، کودک‌تان از شما الگوبرداری می‌کند و در شرایط مشابه همین رفتارها را نشان می‌دهد. بنابراین، روی توسعه و تقویت این مهارت در خودتان تمرکز کنید تا به یک الگوی مناسب تبدیل شوید.
به این ترتیب، نه تنها از مزایای شفقت ورزی به خود بهره‌مند می‌شوید، بلکه آن را به فرزندتان نیز یاد می‌دهید.
2.دیدگاه کودک را تغییر دهید.
وقتی فرزندتان درگیر یک مشکل خاص شده است، از او بپرسید با دوستی که مشکل مشابه داشته باشد چگونه رفتار می‌کند.
برای مثال، شاید پاسخ کودک این باشد که دوست خود را در آغوش می‌گیرد یا از او می‌خواهد به سایر توانایی‌هایش فکر کند.
سپس از کودک‌تان بخواهید همین رفتار بدون قضاوت را نسبت به خود داشته باشد.
3.مراقبه را به کودک آموزش دهید.
مراقبه یک تمرین مفید برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان است. این تمرین به کودک یاد می‌دهد خود را دوست داشته باشد و از مقصر شمردن خود بابت مشکلات دست بردارد.
تمرین‌های روزانه مراقبه حتی به مدت چند دقیقه، نه تنها باعث تقویت این مهارت می‌شود، بلکه به ایجاد یک پیوند عاطفی قوی بین شما و فرزندتان کمک می‌کند.
4.پذیرش افکار و احساسات را به کودک آموزش دهید.
مهارت شفقت ورزی به خود باعث می‌شود کودک افکار و احساسات ناخوشایند خود را شناسایی کند و آن‌ها را بپذیرد.
به عبارت دیگر، کودک یاد می‌گیرد این احساسات طبیعی هستند و نباید به خاطر آن‌ها خود را سرزنش کند.
به این منظور می‌توانید با یکدیگر کتاب بخوانید و بعد از فرزندتان بخواهید احساسات و افکار شخصیت‌های داستان را توصیف کند. از او بپرسید آیا تا به حال چنین احساساتی را تجربه کرده است یا نه. سپس، افکار و احساسات مثبت یا منفی او را به رسمیت بشناسید و با او همدلی کنید.
وقتی فرزندتان بعد از دعوا با یکی از دوستان خود در حال گریه کردن است، به جای این که از او بخواهید گریه نکند یا احساس منفی خود را به سرعت فراموش کند، فضا و زمان کافی را برای پردازش و پذیرفتن این تجربه و احساس منفی ناشی از آن، فراهم کنید.
5.به کودک کمک کنید بدبینی را کنار بگذارد.
بعد از این که به کودک وقت کافی دادید تا احساسات منفی خود را پردازش کند، به او کمک کنید شواهدی را پیدا کند که ارزش و قدرت او را نشان می‌دهند.
برای مثال، اگر نمره پایینی در درس ریاضی گرفته است، نمره خوبی را که در یک درس دیگر گرفته است یادآوری کنید.
علاوه بر این، کسانی را مثال بزنید که با مشکلات مشابه روبرو شده‌اند تا فرزندتان درک کند که احساسات منفی یک تجربه انسانی مشترک هستند.
به جای واکنش نشان دادن پاسخ دهید.
این کار به اندازه‌ای که به نظر می‌رسد ساده نیست. فرزندپروری کار راحتی نیست و والدین در بیشتر مواقع نمی‌توانند واکنش‌های هیجانی خود را کنترل کنند.
روانشناسان اعتقاد دارند والدین باید مهارت خود تنظیمی و خود کنترلی را توسعه دهند تا بتوانند به رفتارهای کودک درست پاسخ دهند.
این کار به نوبه خود باعث می‌شود کودک در برابر چالش‌های زندگی رویکرد مشابه را در پیش بگیرد و هیجانات خود را به خوبی کنترل کند.
سخن پایانی
تحقیقات نشان می‌دهد شفقت ورزی به خود نقش مهمی در ایجاد انگیزه و مدیریت استرس و اضطراب ایفا می‌کند و در نتیجه نه تنها برای بزرگسالان، بلکه برای کودکان و نوجوانان نیز ضروری است.
شفقت ورزی به خود مهارتی است که به مقابله با تجربه‌ها و چالش‌های زندگی کمک می‌کند. خوشبختانه، این مهارت قابل یادگیری است و تمرین‌های زیادی برای توسعه و تقویت آن وجود دارد.
بنابراین والدین با کمک روش‌های مختلف می‌توانند شفقت ورزی به خود را به فرزندانشان آموزش دهند تا در آینده به بزرگسالانی سالم و توانمند تبدیل شوند.